“Tudoshon perak
na pita do dila ni partigor, alai anggo roha ni halak parjahat, ndang hanopan.
Bibir ni partigor marmahan torop halak, alai anggo halak na otoi haotoon ni
rohana do di hamatehon”
“Lidah orang
benar seperti perak pilihan, tetapi pikiran orang fasik sedikit nilainya; bibir
orang benar menggembalakan banyak orang, tetapi orang bodoh mati karena kurang
akal budi”
Buku
poda raja Salomo on marisihon do pangajarion na mansai arga di ngolunta siganup
ari. Jotjot do didok molo halak na sai mian dibagasan pangajarion dohot poda na
denggan ima halak na dapotan pasupasu, dapotan las ni roha di ngoluna, alai
sebalikna do tu angka jolma na so olo manjalo poda pangajarion na denggan,
ujung ni ngoluna dibagasan hangaluton dohot hapariron. Doshon do i songon
pandohan di hita halak Batak : iju diparapara otang di parlabian, na bisuk na
puna hata na oto tu panggadisan.
Laho
mananda sahalak jolma di ngolu on ndada cukup marhite Bio Data manang
curriculum vitae na manang goarna; ai
boi do marhite bio data i di manipulasi/ditukang-tukangi. Alai laho mananda
hita jolma tung tangkas do boi berengon i sian panghataionna dohot angka
parulaonna. Ai panghataion dohot parulaon ndada boi i terjadi dibagasan
sangombas i lapatanna ndang boi dipermak-permak/didompol-dompol satongkin,
isarani rupani molo sahalak na jahat pintor muba gabe na denggan dibagasan
satongkin i, songon na maol do i, manang sahalak na denggan/na burju pintor
gabe halak na jahat; ipe maol do i. Alani adong do proses di ngolu on na tung
mansai ganjang, ima na didok Karakter, na dibentuk mulai sian dakdanak sahat tu
na magodang. Molo denggan dibentuk karakterna sian hametmetonna tu tingki
magodang pe i pasti do na denggan. Holan kejadian na luarbiasa do boi manimbil
sian i. (songon putus asa, adong pergumulan ni ngolu na mansai borat, dohot
manipulasi hajahaton di ngolu on.dna).
Di
buku poda on jotjot do di parsagi jolma i tubagasan dua golongan ima jolma na
denggan dohot jolma na jahat, jolma na bisuk dohot jolma na oto. Jolma na bisuk
jala na denggan tarida do i marhite panghataionna (dila) songon perak na pita,
alai anggo angka parjahat i holan panghataion na so tingkos/na gabeak/ ndang
bermutu. Alani ido ndada maol mananda jolma on diportibi on cukup
taparateatehon angka panghataion na haluar sian pamanganna. Sian i pe nunga boi
botoon kualitas/mutu ni jolma na manghatai i. Alani ingkon manat do hita di
ngolu on? Alani nang pe ndang situhuron hata alai ingkon jamot jala jaga hita
asa hata na haluar sian pamanganta ima hata na bermutu, unang ma hata na so
bermutu jala bermanfaat. Di sada ende pe didok do : memang lidah tak bertulang,
tak terbatas kata-kata…… siala ndang situhoran hata-hata jadi boi do lomo-lomo
ni jolma mandok manang aha. Di hata Indonesia didok : Mulutmu adalah harimau
mu.
Nunga
tung godang hita manghalomohon hata na so tutu, hata sipalensem na so bermutu,
isarani angka isu manang gossip (semakin digosok semakin siip). Hape lupa hita
beha do panghorhonnai di ngolunta sandiri dohot di halak na umbegesa. Ai hita
na mangolu on ndada holan mangonai tu dirinta dohot tu keluarganta alai boi do
mangonai tu saluhut halak di tonga-tonga humaliang ni ngolunta. Andorang so
haluar angka hata sian pamanganta ingkon tangkas do tapahusor-husor jala
disortir denggan. Molo nunga haluar sian pamanganta ndang tarbahen hita muse
mambuat mulak muse i tu pamanganta.
Dila ima sumber
panghataion. Sian dila ido boi haluar
pasupasu jala laos sian dila na sarupa ido haluar angka torutoru (kutukan).
Alani tung mansai jamot do laho mamake ‘dila’ di ngolu on. Didok angka na
pistar : dila i tumajom do sian pisau, Ai marhite ‘dila’ na sai patubu-tubu
hata manang mangalap dohot manaruhon hata ; boi do marpanghorhon angka hansit ni
roha (maneat ate-ate). Ido umbahen di hita halak Batak tu tangkas do didok
:”bibir lingga, bibir partali-tali, halak siginjang dila, unang
pinatangitangi”. Par-Psalmen pe mandok taringot tu ‘dila’ on ima : hamagoan do
ditahitahi dilam, ho ale siulahon sipaototo, sobokhon raut parnabung” (Psalmen
52:4). Alani didok sahalak naposo ni Debata (sisean) ingkon dila na digohi
angka hata pasupasu ma manang angka hata na denggan. Mardila sisean ima na olo pasahathon Hata ni Debata na jinalona
laho mangurupi halak na maheu, na gabe aek tabar tu angka na mauas, mangalehon
hamalumon tu angka na marsahit, mangalehon las ni roha tu angka na marsak,
mangalehon semangat ni ngolu tu angka naung mandele. Naeng dohonon disi ia ‘dila’ naposo ni Debata
manang sisean ni Tuhan i ingkon “dila na berwibawa : berbobot jala bermutu”.
Tung marasing situtu do molo dila angka
parjahat ima na sai mambahen halak mandele, dohot patah semangat.
Adong
do saran na bijak sian angka na maol ima istilah 3 B andorang pasahaton angka
hata di ngolu on, ima : Benarkah (sintong do manang na so sintong barita i),
Baikkah (lapatanna baik do molo dipasahat manang denggan do sipasahaton manang
ndang. Ai adong do hata na so polo sidohonon nang pe denggan i. isarani : adong
sahalak na marsahit posi, molo sian medis ndang sadia leleng nai umurna, alai
ndang pola sidohonon i asa unang laos mandele ibana, Berguna/bermanfaat, lapatanna : adong do hata
i na so bermanfaat di ngolu on sama sekali, isarani rupani manghatai halak na
asing.
Tarlumobi
hita di angka ina nuaeng on, asa jamot manat hita di ngolu on. Godang do nuaeng
on cap/label dibahen tu ina manang parompuan na so denggan ima na sai lomo
rohana patubu-tubu hata, margosip. Godang ulaon na marpanghorhon na denggan, na
bermanfaat di ngolunta sian angka na patubu-tubu hata; mangalap dohot manaruhon
hata. Hape nunga tung godang na ditambahi jala diorui sian hata i. Ingot ma nda
leleng jolma sisongon i, diparjolonai boi do godang dongan laho
manangi-nangihon alai lam leleng lam bosan do jolma. Jala naumborat laos boi do
hita muse dihata i halak na asing i. Alani tabahen ma hita harga di ngolunta
dohot harga di jolo ni jolma tarlumobi harga di jolo ni Debata. Amen
Tidak ada komentar:
Posting Komentar